Podsjećanje na 11. maj 1992. godine i pad Kalesije

Osvanuo je sunčan ponedjeljak 11. maja 1992. godine. Oko 7.00 h četnička artiljerija zasula je svu teritoriju pod našom kontrolom. Nakon sat vremena utihnula je, a naglo se pojačala pucnjava iz pješadijskog naoružanja. Stizali su dum-dum meci, pa se više nije moglo znati odakle se puca, a na izlazu iz Prnjavora još su padale granate.

Iz pravca Dubnice izašla je samohotka do mezarja i krenula prema Gornjim Tubićima. Kao da ispituje teren, zastala je ispaljujući granate, dok je broving sa samohotke neprestano pucao na sve što se miče. Kako smo na asfalt vidno postavili protivtenkovske mine, nisu prilazili selu, vjerovatno bojeći se da li ima i ukopanih mina.

Bilo je nužno zaustaviti napredovanje oklopnih vozila iz pravca Memića, pa Opštinski štab formira dvije protivoklopne grupe s ciljem da pokušaju zaustaviti kolonu na području oko UNIS TOK-a. Ćazim Huremović predvodio je jednu grupu boraca koja je imala zadatak da preko Carske Bašte kroz šumu prema spomeniku zaustavi oklopna vozila, ali je brzo razbijena i povlačeći se prema centru u više navrata se pomiješala sa četnicima. Drugu grupu predvodili su pripadnici MUP-a Jusuf Sofić i Ibrahim Mušić prema UNIS-u, ali i ona je brzo razbijena te su se morali povući.

Žestok napad i veliki pritisak četnika i jugo-vojske, nedostatak MTS-a i radioveza te slaba komunikacija između vodova primorala je branioce iz Kurtića, Gornjih i Donjih Tubića i Prnjavora da se povuku prema izlazu iz Prnjavora.

Kolona četnika već je stigla iz pravca UNIS-a kod benzinske pumpe Ina dok druga  kolona četnika ulazi preko Carske Bašte pored kuće Ivana Mandića.  Naši borci od Somboleda ispaljuju još jednu granatu iz ručnog bacača prema Ini i povlače se prema MUP-u.

U centru grada nastaju ulične borbe. Grupu četnika koja je dolazila iz pravca srednje škole dočekuje Mumin Turić sa grupom naših boraca. Hrabro otvara vatru na četnike koji jurišaju i zaustavlja ih. U toj razmjeni vatre ginu četnici ali i njegovi saborci Atif Alimanović i Hamid Ahmetović. Smrtno su ranjeni kod zgrade „Bijeljinka“ na ulazu u Kalesiju. Pošto je bio izložen pucnjavi sa svih strana, Mumin se morao povući, ne mogavši od siline vatre izvući svoje  poginule saborce .

Pod pritiskom pješadije i oklopnih vozila iz Zeline vod Tubića već se povukao iz pravca podvožnjaka. Trocijevac instaliran na traktoru s Prijemeta je davao podršku jugo-armiji i četnicima. Povlačeći se s  položaja i sagledavši situaciju Rejonski štab šalje Ramu Novačinovića i Hamida Tubića da pokušaju izvući našu grupu koja je ostala kod Unisa i Carske Bašte kao i ostatak pripadnika MUP-a.

Malobrojni branioci Centra nisu mogli zadržati moćnu mašineriju JNA i četnike, te se povlače prema Domu zdravlja i Donjim Tubićima. U takvoj situaciji  Krizni štab Prnjavora šalje Briška Huremovića i Saliha Javrića da povuku prvi vod iz Kurtića, jer bi brzo došao u okruženje dobro organizovanog neprijatelja iz pravca Dubnice i Zolja koji je odolijevao svim napadima. Tako je i učinjeno te se vod povlači do izlaza iz Prnjavora.

Oko podne se iz centra povlače naše posljednje grupe.

Na izlazu iz Prnjavora, kod štale Džemaila Softića, preostali borci susreću se sa pristiglim pojačanjima braniocima Kalesije: borcima  iz jedinice Patriotske lige Kalesija i jedinicom iz Živinica na čelu s Mensurom Kamberovićem. Jedinica iz Živinica brojala je 22 borca i po dogovoru opštinskih štabova TO Kalesije i Živinica trebala je stići dan ranije. Jedinica PL Kalesija, po dogovoru s Fikretom Suljkanovićem, stigla je nešto prije 10 sati iz Donjih Rainaca gdje je bila smještena. Preostali branioci Prnjavora koji su se tu okupili bili su ohrabreni dolaskom jedinice iz Živinica i jedinicom PL. Nakon kraćeg dogovora podijeljeni u dvije grupe kreću u protivnapad.  Prva grupa sastavljena od boraca jedinice PL predvođena Salihom Muminovićem kreće se kroz Prnjavor jarugom pa kroz Gornje Tubiće i raspoređuje se na potezu od magistralnog puta lijevo do Doma zdravlja desno. Sa ovom grupom krenuo je Ćazim Huremović i grupa boraca Prnjavorske čete. Cilj je bio zaustaviti četnike i nanijeti im što više gubitaka, zadržati ranije položaje i uništiti transportere koji su kroz Kalesiju već komunicirali do Dubnice i nazad. Druga grupa, koju su činili Živiničani i grupa boraca Prnjavorske čete, krenula je glavnim putem kroz Prnjavor, pa ispod mosta na magistralnom putu Tuzla─Zvornik i Kalesicom do Mramorka. Tu su zauzeli prvobitne položaje a dio boraca sa Živiničanima odvojio se i krenuo prema Novom Naselju.  Kod kuće Huseina Fazlića pucaju iz RB-a na samohotku, ali je ne uspijevaju pogoditi. Malo kasnije nailazi četničko vozilo “kampanjola” pored kuće Ćazima Mujkića. Ručnim bacačem protivoklopna grupa pogađa “kampanjolu”, koja se zapalila a ljudstvo u njoj uništeno. Na magistralnom putu iz kanala od kuće Behre Tubića naši borci ispaljuju tromblon na transporter, koji se brzo okrenuo u avliji Huse Nasupovića i povukao prema Centru.

Iz Pravca Smajine šume prema Kurtićima jake četničke pješadijske snage podržane minobacačima spuštaju se u naselje dok četnička jedinica iz  Papraće preko rijeke Kalesice s Mramorka kroz njivu Mehmeda Kurtića ulazi u Kurtiće. Došlo je do miješanja s četnicima i borbe prsa u prsa. Tu svoju hrabrost i vještinu iskazuje komandir I voda Fadil Huremović i svojim borbenošću sprečava prodor četničke jedinice iz Papraće.

Posljednje borbe su vođene kod Doma zdravlja, u njima je učestvovala jedinica Patriotske lige iz D. Rainaca, predvođena Salihom Muminovićem i grupa boraca predvođena Ćazimom Huremovićem. Na tom malom prostoru naši borci ulaze u žestok sukob s četnicima, koji su napadali sa svih strana. Vatrena dejstva bila su sve jača. Snajperi su pokrivali cijelo područje. Formacije „belih orlova“ dovedenih iz Srbije sa četnicima iz Zvornika, Šekovića i istočnih dijelova opštine Kalesija izvodili su organizovane napade svom žestinom. Tom prilikom, ispred kuće Stanislava Dukića snajperskim hicima od kuće Huske Turića teže je ranjen Ćazim Huremović, dok Hajrudin Bureković prilikom njegovog izvlačenja zadobiva lakšu ranu. Ipak uspijevaju se izvući glavnim putem prema izlazu. Donji Tubići i centralni dio Prnjavora već su gorili. Kod stoga sijena Ibrahima Tubića od PM-a postavljenog ispred kuće Fadila Mujkića smrtno je ranjen pripadnik specijalne jedinice Patriotske lige Senad Požegić. Iako pod žestokom unakrsnom vatrom, njegovi saborci ga ne ostavljaju i iznose ga prilikom povlačenja.

U takvoj nepravednoj borbi, slabo naoružani, bez većih protivoklopnih sredstava, bez artiljerije, jurišajući tromblonima na oklopna vozila u uličnoj borbi prsa u prsa, naši hrabri malobrojni patrioti zaista nisu imali nikakvog izgleda da pobijede, ali su četnicima pružili otpor i nanijeli mu gubitke u tehnici i živoj sili. Moćna jugo-vojska i četnici oko 14.00 h već  zauzeli su Kalesiju i Prnjavor. Skupo su platili ulazak u Kalesiju, među poginulim u napadu bilo je četrnaest „belih orlova“ iz Beograda, desetkovana je i jedinica „Žute ose“, koju su činili dobrovoljci iz Srbije od Šapca do Kraljeva. Gubitke je imala i jedinica Simini četnici“ iz Rume, koja je napadala iz pravca Dubnice gdje ih je još početkom maja doveo Pero Janković. Među poginulima u napadu na Kalesiju i Prnjavor bio je i veći broj četnika iz Papraće, Borogova i drugih srpskih sela istočno od Kalesije.

Napuštajući Prnjavor posljednji borci imali su priliku vidjeti kako četnici zauzimajući Prnjavor pljačkaju i pale naše kuće, štale, sijena. Tog dana nestao je Mehmed Huremović, predsjednik MZ Prnjavor. Prema kazivanju očevidaca zarobio ga je Duško (Čede) Zoljić iz Zolja, a Lazo Dragičević odveo ga je na “obradu” u gumaru Petra Jankovića. Odatle je odveden na Kiseljak, gdje mu se gubi svaki trag. Tog dana lakše su ranjeni Samir Softić, u predjelu grudnog koša, i jAsim Mahmutbegović iz Živiničke jedinice u glavu.

(iz knjige: Prnjavor kod Kalesije – S Prnjavorskom četom do pobjede, Dž.T. – I.H.)